زایمان زودرس

مقدمه – نقل قول یک واقعه

مادر بنفشه می گوید “در اولین بارداری ام دچار مسمومیت بارداری شدم. و در بیمارستان بستری بودم. دلیل مسمومیت بارداری مشخص نبود و زایمان زودرس به عنوان تنها درمان تجویز شد. از آنجا که فقط ۲۶ هفته از بارداری ام گذشته بود، امیدوار بودیم بتوانیم زایمان را یک ماه بیشتر به تعویق بی اندازیم. اما متاسفانه تلاش هایمان نتیجه ندادند. به خاطر مسمومیت بارداری، بنفشه به کمک جراحی سزارین، در ۲۶ هفتگی به دنیا آمد. او به مدت ۹۸ روز در بخش مراقبت های ویژه نوزدان بستری بود.

بنفشه، بسیاری از عوارض مربوط به زایمان زودرس شامل سندروم زجر تنفسی، آپنه، کم خونی، خونریزی داخل بطنی، مجرای شریانی باز، زردی و عفونت ها را تجربه کرد. خطر ناک ترین آنها، سپسیس (عفونت خون)، التهاب ریه و مننژیت باکتریایی و همچنین خونریزی ریوی بودند.

اما شکر خدا، پس از جراحی ها و درمان های زیاد، هم اکنون دخترم ۲ ساله شده و هیچ یک از نشانه های فلج مغزی، اختلالات بینایی و شنوایی و یا ناتوانایی های خاصی که نوزادان نارس تجربه می کنند در او دیده نمی شوند.”

زایمان زودرس چیست؟

زایمان زودرس ، شرایطی است که در آن، نوزاد قبل از ۳۷ هفتگی بارداری به دنیا می آید. نوزاد در حال رشد، در طول دوران بارداری (شامل ماه ها و هفته های آخر) مراحل رشد بسیار مهمی را طی می کند. برای مثال، رشد مغز، ریه ها و کبد در هفته های پایانی بارداری کامل می شود. نوزادانی که خیلی زود به دنیا می آیند (به خصوص پیش از ۳۲ هفته)، نرخ مرگ و میر و ناتوانی بالا تری دارند. نوزادانی که بعد از زایمان زودرس زنده می مانند، احتمالا دچار مشکلات زیر هستند:

• مشکلات تنفسی
• مشکلات تغذیه
• فلج مغزی
• تاخیر در رشد
• مشکلات بینایی
• اختلالات شنوایی

همچنین، زایمان زودرس متاسفانه ممکن است برای خانواده خسارت های عاطفی و مالی در بر داشته باشند.

زایمان زودرس چرا اتفاق می افتد؟

در حدود نیمی از موارد، دلیل زایمان زودرس مشخص نیست. به هر حال، برخی از دلایلی که نوزادان زود به دنیا می آیند عبارت اند از:

• بارداری چند قلو
• وجود مشکل در رحم یا دهانه رحم مادر
• وجود عفونت در مادر
• برخی شرایط خاص مانند مسمومیت بارداری مادر که پزشک زایمان زودرس را تجویز می کند
• مادر دچار بیماری خاص مانند دیابت است
• داشتن سابقه قبلی نوزاد نارس

اگر پیش از هفته ۳۷ بارداری هستید و هر کدام از علائم زایمان، مانند انقباضات، پاره شدن کیسه آب، خونریزی، ترشحات مهبل، یا کاهش ناگهانی حرکت نوزاد را تجربه کردید، فورا با پزشک تماس بگیرید. شاید آهسته کردن و یا توقف زایمان ممکن باشد. اما هر یک روزی که جنین بیشتر در رحم شما بماند، شانس زنده مانده او بیشتر است.

زایمان زودرس و علائم هشدار دهنده آن

در بیشتر مواقع،زایمان زودرس (زایمانی که پیش از هفته ۳۷ بارداری روی دهد)، غیر قابل پیش بینی بوده و دلیل آنها مشخص نیست. مانند زایمان طبیعی،

علائم زایمان زودرس عبارت اند از:

• انقباضات، هر ۱۰ دقیقه یا با فاصله کمتر (شکم مانند مشت کردن منقبض می شود)
• تغییر در ترشحات مهبل (افزایش قابل توجه در مقدار ترشحات، یا ترشح مایع و یا خونریزی از واژن)
• فشار در ناحیه لگن؛ احساس اینکه نوزاد به سمت پایین حرکت می کند
• کمر درد
• گرفتگی عضلات مانند درد های دوران قاعدگی
• گرفتگی عضلات شکم با یا بدون اسهال

اگر حدس می زنم که زایمان زودرس خواهم داشت، چه باید بکنم؟

اگر فکر می کنید ممکن است زایمان زودرس داشته باشید، مهم است که هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید. در این صورت، ممکن است پزشک قادر به تجویز دارویی باشد که، در هنگام تولد، نوزاد سالم تر باشد.

آیا احتمال زایمان زودرس در بعضی زنان بیشتر است؟

در موارد بسیاری نمی دانیم چه چیزی موجب زایمان زودرس در زنان می شود. اما عواملی وجود دارند که خطر زایمان های زودرس را بیشتر می کنند. این عوامل، شامل بیماری ها، شرایط بارداری، عوامل رفتاری، اجتماعی، و ویژگی های شخصیتی و اقتصادی می شوند.

ویژگی های اجتماعی، شخصیتی و اقتصادی

• نوجوانان و زنان بالای ۳۵ سال
• زنان سیاه پوست
• زنان با درآمد کم

شرایط بارداری و پزشکی

• سابقه قبلی زایمان زودرس
• وجود عفونت
• بارداری چند قلو

عوامل رفتاری

• مصرف تنباکو
• مصرف مواد مخدر
• استرس

در زمان تولد، چه اتفاقی می افتد؟

بسیار مهم است که نوزادان نارس در بیمارستانی به دنیا آورده شوند که دارای بخش مراقبت های ویژه نوزادان باشد. اگر بیمارستانی که در آن زایمان می کنید، دارای بخش مراقبت های ویژه نوزدان نباشد، احتمالا شما و نوزادتان به بیمارستان دارای شرایط مناسب، منتقل خواهید شد.

هنگام زایمان زودرس ، احتمال دارد داروهایی برای تان تجویز شوند که برای مدتی انقباض ها را متوقف کنند. این امر، در صورت نیاز، انتقال شما را به بیمارستان دیگر ممکن می سازد. همچنین در مواقعی، برای کمک به عملکرد بهتر ریه های نوزاد، حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت قبل از تولد، کورتیکواستروئیدها به مادر تزریق می شود.

معمولا نوزادان نارس خیلی سریع به دنیا می آیند. آنها در بیشتر مواقع به صورت طبیعی به دنیا می آیند. اما در مواردی نیز پزشک تشخیص می دهد که سزارین برای مادر و نوزاد امن تر است.

هنگام زایمان، تیم پزشکی همراه شما خواهند بود. و به محض به دنیا آمدن نوزاد، مراقبت های لازم را از او به عمل خواهند آورد. آنها نوزاد را گرم نگه داشته و توسط ماسک اکسیژن و یا دارو، به تنفس او کمک می کنند. بعضی از نوزادان هم برای حفظ ضربان قلب شان به احیای قلبی ریوی (CPR) و یا تزریق آدرنالین نیاز دارند. وقتی نوزاد به وضعیت ثابتی رسید، به بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) منتقل خواهد شد.

نوزاد نارس من چگونه به نظر می رسد؟

در زمان وقوع زایمان زودرس ، نوزادانی که در ۳۶ یا ۳۷ هفتگی به دنیا می آیند، معمولا مانند نوزادان کامل، اما کوچک تر هستند. نوزادان خیلی نارس، خیلی کوچک (شاید در دست شما جا شوند) و شکننده به نظر می رسند.

• پوست: شاید به طور کامل رشد نکرده، و براق، نیمه شفاف، خشک و پوسته پوسته باشد. احتمالا نوزاد به اندازه کافی چربی زیر پوست خود ندارد که او را گرم نگه دارد.
• چشم ها: شاید پلک چشم های نوزادان نارس، در ابتدا بسته باشد. تا ۳۰ هفتگی، باید قادر باشند به نورهای مختلف واکنش نشان دهند.
• رشد نا بالغ: شاید نوزاد شما قادر به تنظیم دمای بدن، تنفس و یا ضربان قلب خود نباشد. ممکن است عضلاتش بپرند، یا سفت و شل شوند. یا نتواند هوشیار باقی بماند.
• موها: نوزاد موی کمی روی سر، و حجم نسبتا زیاد مو روی بدن (به نام لانوگو) دارد.
• آلت تناسلی: آلت تناسلی نوزاد کوچک بوده و به اندازه طبیعی رشد نکرده است.

رشد نوزاد نارس شما چگونه است ؟

برخی از مشکلات رایج در رشد نوزادان نارس عبارت اند از:

• مشکلات تنفسی
• مشکلات قلبی
• مشکلات گوارشی
• زردی
• کم خونی
• عفونت ها

بسیاری از نوزادانی که حاصل زایمان زودرس هستند ، به طور طبیعی رشد خواند کرد. اما بیشتر در معرض خطر اختلالات رشدی قرار دارند. بنابراین، نیازمند مراقبت و چک آپ های منظم هستند.

مشکلاتی که ممکن است در آینده برای نوزادان نارس ایجاد شوند، عبارت اند از:

• تاخیر در حرف زدن
• مشکلات رشد و حرکتی
• مشکل در دندان ها
• اختلالات بینایی و شنوایی
• اختلالات تفکری و یاد گیری
• مشکلات اجتماعی و احساسی

چطور سن تصحیح شده نوزاد را محاسبه کنیم؟

وقتی می خواهید رشد نوزاد نارس خود را قضاوت کنید، مهم است که سن تصحیح شده ی او را محاسبه کنید. سن تصحیح شده، عبارت است از سن شناسنامه ای نوزاد، منهای تعداد هفته ها یا ماه هایی که زود به دنیا آمده است. برای مثال، سن تصحیح شده ی یک نوزاد ۶ ماهه که ۲ ماه زود تر به دنیا آمده، ۴ ماه می باشد. برای بررسی و ارزیابی رشد کودک تا سن دو سالگی، بیشتر مراقبین، سن تصحیح شده او را در نظر می گیرند.

زمان خانه رفتن

بعد از زایمان زودرس تا زمانی که پزشکان از سلامت شما و نوزادتان مطمئن نباشند، شما را به خانه نخواهند فرستاد. همچنین، پرستاران نکات لازم درباره نگهداری نوزاد در خانه، و شیوه استفاده از تجهیزات را به شما آموزش خواهند داد.

کاملا طبیعی است که پس از مرخص شدن از بیمارستان، برای اینکه خودتان به تنهایی از نوزاد مراقبت کنید، استرس داشته باشید. سخت نگیرید. با آرامش و در محیطی آرام تمرین کنید تا هر دوی شما یاد بگیرید در خانه باشید.

آیا می توان از زایمان زود رس پیشگیری کرد؟

پیشگیری از زایمان زودرس به صورت یک چالش باقی مانده است. زیرا دلایل بسیاری برای آن وجود داشته و این دلایل گاهی پیچیده بوده و گاهی هم تشخیص داده نمی شوند. اما به هر حال نکاتی وجود دارند که رعایت آنها، در کاهش خطر به دنیا آوردن نوزاد نارس و همچنین بهبود وضعیت مادران بسیار مهم است:

• ترک سیگار
• خود داری از مصرف الکل و مواد مخدر
• به محض اینکه متوجه بارداری خود شدید، و در دوران بارداری، تحت نظر پزشک باشید
• در صورت مشاهده علائم زایمان زودرس ، فورا به پزشک مراجعه کنید
•  در صورتی که سابقه زایمان زود هنگام دارید، درباره درمان با پروژسترون با پزشک خود مشورت کنید
• باید حد اقل ۱۸ ماه بین دو بارداری

آیا بارداری از طریق آی وی اف و ای آر تی، خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد؟

زنانی که از طریق آی وی اف و ای آر تی باردار می شوند، بیشتر در خطر زایمان زودرس قرار دارند. عمدتا به این دلیل که بیشتر در معرض چند قلویی هستند.

آیا می توانم تولد نوزادم را قبل از هفته سی و نهم برنامه ریزی کنم؟

بخش مهمی از رشد نوزاد در طی بارداری و تا هفته های آخر، رخ می دهد. به جز در شرایطی که بنا به دلیلی پزشک شما زایمان زودرس را توصیه می کند، هرگز نباید پیش از هفته ۳۹، برای زایمان برنامه ریزی کنید.