ناباروری مردان

مقدمه ای درباره ناباروری مردان

زندگی جدید زمانی شروع می شود که یک تخمک از یک زن، توسط اسپرم یک مرد، بارور می شود. در هر انزال، حدود ۲۰ میلیون اسپرم در میلی لیتر، با قدرت و تحرک کافی باید وجود داشته باشد که قادر به شنا در لوله فالوپ، جایی که به طور نرمال باروری صورت می گیرد، باشند.

هر ماه، شانس یک زوج جوان در سن باروری، برای باردار شدن توسط داشتن رابطه جنسی حدود زمان تخمک گذاری، تقریبا یک در پنج است. مشکلات باروری در یک زوج زمانی تشخیص داده می شود که آنها به مدت یک سال برای بارداری تلاش کرده و موفق نشده اند. ناباروری مردان و زنان دلایل متفاوتی دارد.

به طور تقریبی، ۱۵ درصد از زوجین ، مشکلات ناباروری را تجربه می کنند. در بیشتر موارد، می توان از طریق تکنولوژی های کمکی باروری به این زوج ها کمک کرد.

آمار ناباروری در میان زنان و مردان چگونه می باشد ؟

حدود ۳۰ درصد از مشکلات باروری در زنان است. و حدود ۳۰ درصد نیز در مردان سرچشمه می گیرد. و در ۳۰ درصد موارد هم در هر دو زوج مشکلی وجود دارد. در حدود ۱۰ درصد از موارد نیز، دلیل خاصی برای ناباروری یافت نمی شود. این شرایط، ناباروری “ایدیوپاتیک” یا “ناشناخته” نامیده می شود.

ناباروری مردان، هر مشکلی در سلامت مرد است که شانس باردار شدن شریک جنسی اش را کاهش می دهد.

حدود ۱۳ زوج از میان ۱۰۰ زوج، قادر به باردار شدن از طریق رابطه جنسی بدون پیشگیری نیستند. دلایل بسیاری برای ناباروری زنان و مردان وجود دارد. حدود یک سوم از مشکلات ناباروری در مردان وجود دارد. این مشکلات اغلب ناشی از وجود اختلال در تولید اسپرم و یا رسیدن اسپرم به تخمک است.

در شرایط عادی چه اتفاقی میفتد؟

بدن مردان، سلول های کوچکی به نام اسپرم تولید می کند. در طی رابطه جنسی، در حالت طبیعی، اسپرم ها از طریق انزال به بدن زن راه پیدا می کنند.

سیستم تولید مثل بدن مردان، با تولید، ذخیره و ارسال اسپرم ها می پردازد. مواد شیمیایی موجود در بدن شما، به نام هورمون ها، مسوول کنترل این روند هستند. اسپرم و هورمون های جنسی مردانه (تستوسترون)، در بیضه ها ساخته می شوند. بیضه ها، در اسکروتوم یا کیسه بیضه، یک کیسه پوستی زیر آلت تناسلی قرار دارند. وقتی اسپرم بیضه ها را ترک می کند، وارد یک لوله پشت هر بیضه می شود. این لوله، اپیدیدیم نام دارد.

درست پیش از انزال، اسپرم از اپیدیدیم به یک مجموعه از لوله های دیگر وارد می شود. این لوله ها، مجرای دفران نامیده می شوند. هر مجرای دفران، از اپیدیدیم به پشت مثانه در لگن می رسد. در آنجا، مجرای دفران به مجرای انزالی از کیسه منی می پیوندد. وقتی به انزال می رسید، اسپرم با مایعی از پروستات و کیسه منی مخلوط می شود. این ترکیب، منی را تشکیل می دهد. سپس، منی از طریق مجرای ادرار گذشته و از آلت تناسلی خارج می شود.

باروری مردان به بدن آنها بستگی دارد

باروری مردان به بدن آنها بستگی دارد، که قادر به تولید اسپرم طبیعی و ارسال آن هست یا خیر. اسپرم، به واژن شریک جنسی راه می یابد. اسپرم، از سرویکس یا گردن رحم به سوی رحم و به لوله های فالوپ عبور می کند. در آنجا، در صورتی که یک اسپرم و تخمک به هم برسند، باروری روی می دهد.

این سیستم زمانی کار می کند که ژن ها، سطح هورمون ها و شرایط محیطی همه در وضعیت مناسبی باشند.

دلایل ناباروری مردان چه هستند؟

دلایل اصلی بروز ناباروری در مردان عبارت اند از:

• وجود مانع در مسیر عبور اسپرم
• وجود مشکل در اسپرم (مانند شمارش اسپرم کم)
• مشکلات عملکردی (مانند اختلال نعوظ)
• مشکلات هورمونی

موانعی که موجب بروز ناباروری در مردان می شوند:

 وقتی اسپرم ها در بیضه ها تولید می شوند، دو تا ده روز را در یک سری لوله های کوچک به نام اپیدیدیم می گذرانند، جایی که، بالغ شده و به مجرایی بزرگتر به نام مجرای دفران وارد می شوند. مجرای دفران، اسپرم را به یک مجرای عضلانی تخلیه می کند که در آنجا با مایع منی تولید شده در کیسه های منی و غده پروستات مخلوط می شود.

در طی انزال، انقباضات ماهیچه ای، اسپرم را به داخل مجرای ادرار و خارج از آلت تناسلی پرتاب می کند. انسداد یا نبود لوله ها (شامل مجرای دفران) دلیل حدود یک سوم از موارد ناباروری مردان است. انسداد یا نبود لوله ها ممکن است ناشی از وازکتومی یا جراحت باشد.

مشکلات موجود در اسپرم ها که موجب ناباروری مردان می شوند:

گفته می شود که مشکلات موجود در شمار اسپرم ها یا کیفیت آنها ناشی از عوامل ژنتیکی باشد. قطعات ریز کروموزوم مردانه ممکن است در برخی مردان با مشکلات اسپرم وجود نداشته باشند. این مشکل می تواند موجب عوارض زیر شود:

• عدم وجود اسپرم (بی نطفگی): مایع منی دارای هیچ اسپرمی نیست. ممکن است این عارضه از انسداد لوله ها و یا شکست بیضه ناشی شود.
• شمار کم اسپرم ها (الیگو اسپرم): انزال دارای اسپرم کافی برای باروری نیست.
• شکل غیر طبیعی: ظاهر یک اسپرم سالم مانند یک بچه قورباغه است. اسپرم دارای ظاهر غیر طبیعی، ممکن است در نفوذ به سطح تخمک زن مشکل داشته باشد.
• تحرک ضعیف: یک اسپرم سالم دارای یک دم شلاقی شکل است که به آن در شنا کردن به سوی سیستم تولید مثل زن کمک می کند. اسپرم دچار تحرک ضعیف شاید به آرامی شنا کرده و یا اصلا حرکت نکند.

مشکلات عملکردی که موجب ناباروری مردان می شوند:

اختلالات عملکردی که منجر به بروز ناباروری مردان می شوند، عبارت اند از:

• اختلال نعوظ: عدم توانایی در ایجاد یا حفظ نعوظ در حدی که برای برقراری رابطه جنسی کافی باشد.
• مشکل در انزال: بازگشت (مایع منی به جای خروج از طریق آلت تناسلی، به سوی مثانه می ریزد) یا انزال زود رس
• مشکل در بیضه ها: ناشی از جراحت، عفونت یا شیمی درمانی
• پروستاتکتومی: عوارض ناشی از جراحی برداشتن غده پروستات، شامل ناباروری، ناتوانی جنسی و بی اختیاری
• اختلالات خاص: مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)، دیابت و اختلالات دیگر می توانند موجب بروز مشکل در نعوظ و انزال شوند
• پاد تن ها: سیستم ایمنی مرد، پاد تن هایی تولید می کند که مانع فعالیت اسپرم، مانند کاهش توانایی اسپرم به رسیدن به تخمک شریک جنسی می شود.

مشکلات هورمونی که موجب ناباروری مردان می شوند.

سطح هورمون های جنسی مردان توسط یک سری غدد و هورمون های آنها تنظیم می شود. غده هیپوفیز در مغز، تحت کنترل هیپوتالاموس، در تولید هورمون در بیضه ها تاثیر می گذارد. یکی از دلایل ناباروری مردان که نسبتا کمتر رایج است، عدم توانایی در تولید هورمون گنادوتروپین کافی است.

ناباروری مردان چگونه تشخیص داده می شود

بررسی علل ناباروری ، نیازمند آزمایشاتی از هر دو زوجین است. تشخیص ناباروری در مردان احتمالا شامل موارد زیر می شود:

• معاینات بالینی: شامل سوابق پزشکی
• تجزیه و تحلیل اسپرم: یک نمونه از اسپرم مرد در آزمایشگاه بررسی شده و موارد غیر طبیعی و وجود پاد تن ها در آن مطالعه می شوند
• آزمایشات خون: برای بررسی سطح هورمون ها
• نمونه برداری بیضه: یک سوزن باریک و میکروسکوپ برای بررسی شبکه لوله های درون بیضه ها مورد استفاده قرار می گیرد که مشخص شود آیا حاوی اسپرم هستند یا خیر
• اسکن و سونوگرافی: برای تصویر برداری از اندام های تولید مثل مانند غده پروستات

پیشگیری از ناباروری مردان

برای بهبود باروری خود، از موارد زیر دوری کنید:

• سیگار کشیدن
• مصرف الکل
• بیماری های مقاربتی
• فشار و حرارت ناشی از لباس زیر تنگ
• استروئیدهای آنابولیک (که در بدنسازی یا اهداف ورزشی مورد استفاده قرار می گیرند).

ناباروری در مردان و شیوه های درمانی

هیچ درمانی قادر به بهبود کیفیت اسپرم های مرد نیست. به هر حال، تکنیک های متفاوتی قادر به افزایش شانس باروری با استفاده از کیفیت کنونی اسپرم هاس هستند.

بسیاری از مردان در لوله آزمایش، دارای اسپرم کافی برای بارور کردن تخمک شریک جنسی شان هستند. حتی با وجود اینکه عملا از طریق رابطه جنسی قادر به این کار نباشند. در بیشتر موارد، می توان از طریق تکنولوژی کمکی باروی به زوجین کمک کرد.

فن آوری باروری در دسترس برای  ناباروری مردان شامل موارد زیر می شوند:

• جراحی
• هورمون درمانی
• لقاح مصنوعی
• لقاح آزمایشگاهی (IVF)
• تزریق اسپرم درون سیتوپلاسمی (ICSI)

انجام عمل جراحی برای درمان ناباروری مردان تورم رگ های داخل بیضه ها (واریکوسل) می تواند موجب کاهش باروری شود. این شرایط را می توان از طریق عمل جراحی درمان کرد.

ممکن است لوله های درون سیستم تولید مثل مردان که انتقال دهنده اسپرم ها هستند، مسدود باشند. این اتفاق می تواند از طریق جراحت و یا وازکتومی روی دهد. در برخی موارد، می توان انسداد را از طریق جراحی برداشت و لوله ها را درمان کرد.

در صورتی که این جراحی مفید واقع نشود، شاید جراحی دیگری به نام استحصال اسپرم از بیضه و اپیدیدی (PESA ) تجویز شود. در این جراحی، تحت بی هوشی موضعی، یک سوزن باریک به اپیدیدیم وارد می شود. اسپرم برداشته شده و فورا برای آی وی اف استفاده می شود و یا برای مصرف در آینده منجمد می شود.

درمان ناباروری مردان از طریق هورمون درمانی

غده هیپوفیز در مغز، هورمون هایی به نام گنادوتروپین ها تولید می کند که بیضه ها را برای تولید اسپرم تحریک می کنند. در موارد محدودی، ناباروری مردان به دلیل سطح نا کافی این گنادوتروپین ها اتفاق میفتد. مصرف این هورمون ها به عنوان دارو می تواند روند تولید اسپرم را افزایش دهد.

لقاح مصنوعی برای درمان ناباروری مردان

اسپرم مرد جمع آوری، شسته و تغلیظ می شود، سپس از طریق دهانه رحم به رحم شریک زندگی او تزریق می شود.

این گزینه زمانی انتخاب می شود که:

• غلظت اسپرم در مایع منی پایین است
• مرد دچار مشکلات عملکردی مانند اختلال جنسی است
• مایع منی مرد حاوی پادتن های ضد اسپرم است
• مخاط دهانه رحم غیر طبیعی بوده و در انتقال اسپرم اختلال ایجاد می کند.

درمان ناباروری و لقاح آزمایشگاهی (IVF)

لقاح آزمایشگاهی (IVF)، باروری خارج از بدن انسان می باشد. در این شیوه، اسپرم از مرد جمع آوری شده و در یک انکوباتور (ابزاری آزمایشگاهی) خاص قرار داده می شود. زن، تحت یک القای تخمک گذاری (تحریک هورمونی تخمدان های او) قرار گرفته و تخمک ها جمع آوری می شوند. این عمل از طریق مهبل و تحت کنترل سونوگرافی انجام می شود.

تخمک های جمع آوری شده با اسپرم مخلوط شده و با یک دیگر در یک انکوباتور ویژه قرار داده می شوند. تخمک های بارور شده، رشد کرده و تبدیل به جنین می شوند. که سپس تحت کنترل سونوگرافی، با استفاده از یک لوله باریک که در گردن رحم قرار می گیرد، وارد رحم زن می شود.

تزریق اسپرم درون سیتوپلاسمی (ICSI) برای ناباروری در مردان

گاهی اوقات، مایع منی حاوی تعداد کمی اسپرم (یا تعداد کمی اسپرم دارای ساختار طبیعی) برای ممکن ساختن باروری از طریق آی وی اف می باشد. از تزریق اسپرم درون سیتوپلاسمی (ICSI) می توان در این موارد بهره برد.

تخمک ها از تخمدان زن برداشته شده و هر یک به یک اسپرم واحد پیوند می خورد. تخمک های بارور شده، رشد یافته و تبدیل به جنین می شوند. سپس، در زمان مناسب، به رحم منتقل خواهد شد.

به یاد داشته باشید:

• حدود ۳۰ درصد از مشکلات باروری مربوط به ناباروری در مردان ایجاد می شود.
• مشکلات باروری در مردان شامل اسپرم با کیفیت پایین، شمار کم اسپرم ها، و یا انسداد در لوله های سیستم تولید مثل می باشد.
• گزینه های درمان برای اسپرم با کیفیت پایین، شامل لقاح مصنوعی شریک زندگی مرد از طریق نمونه تعلیظ شده اسپرم مرد است.

منبع این مقاله :

https://www.betterhealth.vic.gov.au

https://www.urologyhealth.org